Instytut Polski Akcji Katolickiej W Wielkiej Brytanii

Rodzina jako naturalna i trwała społeczność, bezwzględnie konieczna dla istnienia i rozwoju człowieka jest źródłem z którego bierzemy życie, pierwszą szkołą uczącą nas myśleć, pierwszą świątynią w której uczymy się modlić.

Niniejsza prezentacja to zaproszenie do spojrzenia na miejsce Akcji Katolickiej w Wielkiej Brytanii w myśl kategorii dobra powszechnego przejawiającego się w trosce o religijne kształtowanie rodziny na emigracji. Wypływa to z jej odpowiedzialności i głębokiego patriotyzmu, który mówi, że bez rodziny nie ma przyszłości narodu.

 SYTUACJA RODZINY NA EMIGRACJI 

Będąc na emigracji warto postawić sobie podstawowe lecz ważne pytania: Po co tu jestem? Dla kogo żyję i jakie jest miejsce bliskich, rodziny w moim życiu? Co chcę osiągnąć? Czy chcę spędzić na emigracji całe życie? Potrzebne jest więc wytyczenie sobie pewnych granic, zasad, słowem pewnego umiaru, by emigracja z „czasu przejściowego” nie przerodziła się w tułaczkę i pogoń za dobrami materialnymi.

Odpowiedzenie sobie na powyższe pytania wiąże się z późniejszym powodzeniem lub porażką. Bowiem od indywidualnego stosunku do wspólnych korzeni chrześcijańskich, będzie zależeć w dużej mierze nasza więź z ojczystym narodem, z kulturą , mową polską.

Dlatego w programie Akcji Katolickiej od początku swej działalności na emigracji widać stałe zaangażowanie w przyjmowanie nowych przybywających i dzielenie z nimi darów Bożych, w szczególności daru wiary. Jest to konieczne we wspólnocie chrześcijańskiej, gdzie nikt nie jest obcy, a zatem każdy zasługuje na gościnność i wsparcie.

Troska ta wyraża się w zainteresowaniu każdą osobą do niej należącą, a więc ojcem, matką, dzieckiem i osobami w podeszłym wieku.

Polacy w Wielkiej Brytanii są widoczniej obecni od czasów II wojny światowej, kiedy to sytuacja polityczna spowodowała, że część z nich, a byli to głównie żołnierze postanowili nie wracać do Polski lecz pozostać i organizować polskie życie emigracyjne.

Przyjazd Polaków do Anglii po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku, dramatyczne wydarzenia w Polsce także wpłynęły na ożywienie życia emigracyjnego. Polacy otrzymali możliwość czasowego pobytu i pracy na Wyspach Brytyjskich. Odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1989 roku, a następnie kolejne przemiany polityczne oraz sytuacja gospodarcza w kraju tylko pomnażały skalę, tym razem czysto już ekonomicznej emigracji.

Znaczna fala przypływu Polaków do Anglii miała miejsce po otwarciu granic Unii Europejskiej w 2004 roku gdzie najliczniejszą grupę stanowili mężczyźni, którzy na początek mieli się rozejrzeć w sytuacji, zdobyć pracę, odłożyć trochę pieniędzy, by potem sprowadzić rodzinę.  Nierzadko do negatywnych skutków zjawiska migracji należą rozczarowanie, samotność czy wyobcowanie. 

Za każdym razem przyjazd Polaków do Anglii i zetknięcie się ze społecznością niekatolicką było dla nich czymś nowym, na co nie byli przygotowani. Wielu Polakom ciągle imponuje wszystko to, co angielskie. Przypodobanie się Anglikom przejawia się w postawie liberalnej. Dla Polaków będących katolikami, problemem okazała się kwestia rozdzielonych małżeństw, często rozbitych i z czasem małżeństw mieszanych narodowościowych i wyznaniowych. Element patriotyczno-niepodległościowy, tak ważny w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, nie jest już tak widoczny, a swobodna wymiana myśli i stałe kontakty z krajem oraz wymieszanie narodowości rozmywają trochę polskość nierzadko czyniąc wszystko, aby jak najszybciej wtopić się w brytyjski tłum i identyfikować siebie jako obywateli Europy czy świata.

Wielu Polaków przebywających dziś na obczyźnie cierpi z powodu niewystarczających umiejętności językowych oraz braku doświadczenia zawodowego. Ograniczenia z jakimi się spotykają, mają także zabarwienie społeczno-kulturowe, a dotkliwa samotność nawet pośród osób pochodzących z tego samego kraju i mówiących tym samym językiem popycha ich w różne niebezpieczne zachowania i nałogi.

Jest również problem migrujących kobiet, które są w sposób szczególny narażone na wiele niebezpieczeństw takich jak handel ludźmi, czy wykorzystywanie, czy ich samotne emigrowanie. Brak kobiety w rodzinie, jeżeli zostawia ona swoich najbliższych, zwłaszcza dzieci, stwarza wiele problemów, jest przyczyną wzrostu liczby sierot.

Pomimo wszystko rodziny nadal przyjeżdżają do Anglii. Warunki, w jakich żyją czy mieszkają, nie zawsze były i są, dobre czy też zadowalające. Życie na małej przestrzeni czasem z innymi, nie zawsze dobrze wpływa na relacje małżeńskie. Wkrótce także okazuje się, że na utrzymanie rodziny muszą pracować dwie osoby. Stąd dzieci i młodzież zostają wystawione na ogromną próbę. Z jednej strony ich bycie w nowym i niejednokrotnie wrogim dla obcokrajowców środowisku szkolnym, z drugiej staranie się o rodzeństwo, stało się dla nich szkołą szybkiego dojrzewania. Dzieci polskie na emigracji wyrastają i rozwijają się w dwóch światach: w świecie polskiego domu rodzinnego oraz w świecie angielskiego środowiska miejscowego, do którego wchodzi poprzez szkołę. Między tymi światami niejednokrotnie rodzą się konflikty z powodu tzw. kompleksu bycia Polakiem. U jednych wyraża się on chęcią dostosowania się do angielskiego otoczenia, u innych przesadą w ukazywaniu swej odrębności. Prowadzi to do wyobcowania ze środowiska angielskiego, pojawiają się czasem konflikty miedzy rodzicami i dziećmi oraz brak wzajemnego zrozumienia.

Starsze rodzeństwo dzieli się z młodszym swoim doświadczeniem, wiedzą i umiejętnościami oraz wspiera w codziennym życiu zastępując niejako pracujących rodziców. Nie dziwi więc fakt, że często dzieci chcą wracać do Polski, do swoich, do dziadków, do kolegów czy koleżanek. A przekonywania rodziców, że „przecież tu ci jest lepiej” na nic się nie zdają. Doprowadza to do chorób i depresji u dzieci i młodzieży i jest w pewnym stopniu winą rodziców. Sytuacja materialna zmusza ich do ciężkiej pracy, niejednokrotnie siedem dni w tygodniu.

W wielu rodzinach praca tak bardzo wypełnia czas, że niedzielna Msza św. sakramenty i inne praktyki religijne schodzą na dalszy plan prowadząc do rozdarcia duchowego rodziców. Nic nie jest w stanie zastąpić rodziców przekazujących swoim dzieciom dar wiary w Boga, uczących ich modlitwy, mających dla nich czas. Ta ich misja wychowawcza i misja świadectwa, niejednokrotnie zostają zachwiane. Również brak odpowiedniego wypoczynku, rodzi dla nich kolejne problemy wewnętrzne. Wszystko to powoduje powolne gubienie swojej tożsamości, a zapominając o tym, co wynieśli z rodzinnego domu, tracą swoją religijną gorliwość.

 DZIAŁANIA IPAK-U W KIERUNKU RELIGIJNYM RODZINY 

Troska Akcji Katolickiej w Wielkiej Brytanii o rodzinę polską wyraża się głównie w przekazywaniu autentycznej nauki na jej temat oraz w podejmowaniu inicjatyw służących właściwie pojętemu jej dobru. Nie tylko wskazuje na te wszystkie niebezpieczeństwa, jakie wynikają z głoszonej ideologii, ze struktur społecznych i administracyjnych, oraz z konkretnych sytuacji gospodarczych, w jakich znajduje się wiele rodzin w Wielkiej Brytanii, zwłaszcza gdy idzie o sytuację mieszkaniową, ale inspiruje, organizuje i prowadzi systematyczną akcję w różnych formach i na różnych płaszczyznach działania.

Od początku swej działalności IPAK skoncentrowany był nad zagadnieniami związanymi z życiem rodziny proponując odpowiednie rozwiązania dostosowane do sytuacji rodzin, dostrzegając znaki czasu. Poszukując źródeł inspiracji w zawierzeniu losów Najświętszej Matce Bożej wobec sekularyzacji i laicyzacji życia rodziny, szkoły, laicyzacji prawa małżeńskiego czy ustawy zezwalającej na aborcję .

Każdego roku organizowane są Zjazdy Katolickie, w których Chrystus Króluje Polskiej Rodzinie. Rada IPAK- u uchwaliła wiele postulatów:

Rada wzywa polskie społeczeństwo katolickie do przestrzegania praw Boskich i kościelnych, potępiając rozwody i konkubinaty. 

Aby Polacy -katolicy nie dopuszczali do zatarcia różnicy pomiędzy świętą nazwą „mąż” i „żona” w pojęciu katolickim.

Przestrzega przed wielkim niebezpieczeństwem związków wyznaniowo mieszanych i uważa za konieczne przeciwdziałanie temu, przez ścisłą współpracę w tej dziedzinie ze Stowarzyszeniem Katolickim (APCA).

IPAK prowadził akcje wydawniczą, szkoleniową i i odczytową:

wydawane broszury: Małżeństwo, Rodzina, Dzieci. Pozycje te spotkały się z wielkim zainteresowaniem młodych rodziców, służąc poradą i pomocą w wychowaniu młodego pokolenia. - wydawane broszury jak: Zadania Rodziny Chrześcijańskiej, Cel Wychowania i Rady Katolickiego Wychowania, Postulaty wychowawcze w pierwszych okresach rozwoju dziecka, autorstwa ks. Włodzimierza Cieńskiego, pierwszego Asystenta Kościelnego IPAK- u. cykl publikacji w Czynie Katolickim takie jak: Pogadanki dla Matek, Krąg Rodzinny. 

IPAK w odpowiedzi na pomoc rodzinie w chrześcijańskim wychowaniu dzieci uchwalił poniższe postulaty:

tworzenie grup małżeństw - rodzin i ich współpracę 

zorganizowanie poradnictwa małżeńskiego w parafiach

rozpowszechnianie odpowiednich publikacji

rozwijanie pracy w grupach małżeństw - rodzin przez wspólne rozwiązywanie zagadnień i problemów wychowawczych

współprace z odpowiednimi organizacjami polskimi i angielskimi o postawie katolickiej.

IPAK dostrzegając problem polskiej rodziny na uchodźstwie, przez wiele lat na Zjazdach Katolickich poruszał tematy takie jak:

Małżeństwo szczęśliwe i uszczęśliwiające.

Autorytet w rodzinie.

Życie Rodziny w naszych wspólnotach.

Małżeństwo i Rodzina we wspólnocie Kościoła.

Małżeństwo sakramentalne fundamentem rodziny chrześcijańskiej.

Rodzina a Ewangelizacja,itd.

W Wielkiej Brytanii rodzina stała się przedmiotem bezpośrednich ataków, oddalających ją od zadań wyznaczonych jej przez Jezusa Chrystusa. Wyraża się to poprzez :

Ułatwienie rozwodów niszczących jedność małżeństwa i rodziny. 

Powszechne stosowanie i zalegalizowanie mordowania poczętego życia.

Pornografię, uderzającą w godność człowieka, szczególnie kobiety.

Próby ograniczenia praw człowieka do posiadania i wychowania potomstwa zgodnie ze swoja wolą i sumieniem.

Propagandę nieprawości , przenikającą w krąg rodziny przez środki masowego przekazu.

Celowe obniżanie autorytetu rodziców i wychowawców, ośmieszanie dobra.

W ramach Zarządu IPAK -u została utworzona Komisja d/s Rodzin. W skład komisji wchodziły osoby profesjonalnie związane z medycyną i naturalnym planowaniem urodzin dziecka. Komisja zaczęła bardzo aktywnie działać na rzecz uświadomienia dzieci i młodzieży na temat życia poczętego. Inicjatywa spotkań z młodzieżą w polskich szkołach została podjęta i realizowana przez dr Ewę Lichtarowicz w tym również poniższe pod jej kierunkiem działania.

Komisja d/s Rodzin uruchamiając powstawanie poradnictwa rodzinnego dała podstawy do lepszego organizowania tzw. kursów przedmałżeńskich, a młode matki chętnie decydują się na potomstwo widząc także sprzyjające im świadczenia socjalne.

- Nauczyciele posiadają wyszkolenie dwujęzyczne, szkolą pary mieszane.

- Posiadają również dyplomy angielskie są uznani za wysokiej klasy specjalistów mając oparcie w angielskiej organizacji National Association of Natural Family Planning Teachers.

– Rozdawane są książeczki zalecone przez Episkopat Polski (bp S. Stefanek) z opatrzonym błogosławieństwem Matki Teresy wydawanych przez ss. Loretanki

- Dodatkowo udzielana jest pomoc w ramach indywidualnych spotkań w kryzysach małżeńskich, w kłopotach zdrowotnych dzieci, w trudnościach posiadania potomstwa.

- Udzielane są prawdziwe informacje o sztucznym zapłodnieniu i ułatwiane jest kontakt z Ośrodkami Naprotechnologii w Anglii i w Polsce.

- Członkowie Komisji Rodzin pomagają chorym Polakom w kontaktach z lekarzami i szpitalami, tłumacząc wyniki badań i opinie angielskich lekarzy rodakom udzielają wsparcia rodzinom w szpitalach.

Komisja Rodzin współpracuje ściśle z The Society for the Protection of Unborn Children (SPUC). - Od kilkunastu lat tłumaczy na język polski ich ulotki przeciw aborcji, eutanazji i edukacji seksualnej wprowadzonej w szkołach angielskich,rozpowszechniając je w polskim środowisku.

Delegat Komisji Rodzin bierze udział w Konferencjach Human Life International w Londynie.

Komisja Rodzin wykorzystuje przyjazdy księży Ruchu Światło Życie z Polski, by uaktywnić istniejące kręgi Domowego Kościoła i stworzyć też nowe kręgi.

IPAK współpracuje z angielską organizacją Life, m. in. uczestnicząc w tzw. Niedzielach Białych Kwiatów, których organizatorem jest Stowarzyszenie dla Ochrony Dziecka Nienarodzonego. Zredagowana została też petycja z protestem przeciw legalizacji zabijania dzieci nienarodzonych i wysłana do Parlamentu Brytyjskiego. Chrześcijanin za żadną cenę nie może wybierać śmierci dziecka, śmierci człowieka chorego i starego, nawet na jego żądanie.

Akcja Katolicka organizuje pielgrzymki do Holywell, Pantasaph, Walsingham i co roku w pierwszą niedzielę września do Aylesford zwaną angielską Częstochową. Wiele rodzin decyduje się na ten rodzaj modlitwy, podejmując trud, aby spotkać Boga i przynieść Go do domu, do środowiska życia, do pracy i przekazać tę „sól” otaczającemu światu. Wierzący i praktykujący Polak na Wyspach jest solą ziemi dla reszty Polaków, którzy tracą zdolność i umiejętność świętowania. Modlitwą pielgrzyma wypraszają ratunek dla polskiej rodziny zagubionej często na emigracji, dla rodziny, która troskę religijnego wychowania dzieci oddaje w obce ręce.

Z inicjatywy Parafialnych Oddziałów Akcji Katolickiej prowadzonych jest wiele inicjatyw służących religijności rodziny jak:

- Nieustanna modlitwa na Jubileuszowym Różańcu Jana Pawła II wśród członków AK 

- Peregrynacja Różańca Rodzinnego z Jasnej Góry wśród rodzin jako dziękczynienie za dar kanonizacji Jana Pawła II żywy pomnik wzrostu wiary, nadziei i miłości w małżeństwach i rodzinie

- Bazary na rzecz pomocy biednym rodzinom

- Podejmowane są ; Nowenna Ekspiacyjna- Modlitwa Post Jałmużna

- Prowadzone nabożeństwa różańcowe i Droga Krzyżowa za małżeństwa i rodziny

- Prowadzone są spotkania małżeńskie według nauczania katolickiego

- Obchodzona jest obrona życia poprzez prowadzenie Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego w Dzień Świętości Życia z akcją sprzedaży upieczonych serduszek „Serce dla matki".

ZAKOŃCZENIE

W świetle powyższych rozważań widać doskonale dalekowzroczną troskę Akcji Katolickiej o rodzinę polską, aby odpowiadała planom Bożym i zachowywała swoje religijne oblicze, bo od tego zależy przyszłość Kościoła i następnych pokoleń Polaków na emigracji, ale także zbawienie każdego pojedynczego człowieka. IPAK stanowi więc zaczyn i inspirację dla laikatu, a dla duszpasterzy pozostaje jednym z filarów podtrzymujących działalność duszpasterską. Na przyszłość ważne jest, aby następne emigracyjne pokolenie potrafiło kontynuować rozpoczęte procesy integracyjne i przejęło dziedzictwo pracy apostolskiej i społecznej, które jest już zorganizowane, a także zaangażuje się w misję ewangelizacyjną, która niezależnie od etosu w jakim społeczeństwo wyrosło, ma charakter ponadczasowy.

Niech rodzina staje się ostoją wiary i moralności chrześcijańskiej, ale także tradycji i kultury narodowej przyszłych pokoleń Polaków. 

Rodzina w domu z sercem budowana na Chrystusie przetrwać może wszelkie przeciwności, oprzeć się trudnościom i zagrożeniom jakie niesie emigracja. Decydując się na emigracje, warto ciągle przypominać sobie o tym co ważne i wartościowe i pielęgnować to w sercu. Emigrant zmienia wokół siebie świat, ale nie swe serce! To co w sercu zbudowane najpiękniej można strzec i rozwijać z Chrystusem, który jest wszędzie Ten Sam Niezmienny, który w każdym zakątku świata czeka ze Swym Miłosiernym Sercem na ludzkie serca.

Polonia może być dumna z tego, że religijna troska o rodziny polskie spoczywająca na Kościele jest tak pieczołowicie wypełniana, także w Instytucie Polskim Akcji Katolickiej w Wielkiej Brytanii. Tak, aby starać się być coraz lepszymi Apostołami, świadkami Chrystusa, nosicielami Jego Ewangelii w ścisłej łączności ze swoimi pasterzami stając się coraz lepszym zaczynem w świecie. Częściej możemy usłyszeć głos księdza w swojej parafii i dobrze, ale wiele z tych mów ginie w chaosie naszego świata. Jeden głos ma szansę i możliwość dotarcia do współczesnego człowieka to głos przyjaciela, sąsiada, człowieka z którym się pracuje w tej samej firmie do człowieka w podróży, na wczasach. Ten głos człowieka dobrej woli – akcjonariusza, może w dzisiejszej zawierusze najbardziej przekonywująco przemawiać.

Anna Sendra

Członek Rady IPAK-u 

Prezes POIPAK - Swindon