Szczyt klimatyczny ONZ (Cop 24) w Katowicach – wydarzeniem katechetyczno-duszpasterskim

W grudniu 2018 r. w Katowicach odbędzie się najważniejsze globalne forum poświęcone światowej polityce klimatycznej: 24. sesja Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP24) wraz z 14. sesją Spotkania Stron Protokołu z Kioto (CMP 14). Powinno ono stać się także okazją do podjęcia działań katechetyczno-duszpasterskich z dziećmi i młodzieżą dotyczących zagadnień edukacji ekologicznej w duchu nauczania Kościoła.

Czym jest szczyt klimatyczny ONZ (COP 24)?

Konferencja COP (Conference of the Parties) jest najważniejszym organem Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC). Celem Konwencji, podpisanej w 1992 r. podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro, jest ochrona klimatu i redukcja emisji gazów cieplarnianych na świecie.

Konferencja COP czuwa nad procesem wdrażania postanowień Konwencji przez poszczególne państwa (strony Konwencji), a także wypracowuje nowe postanowienia w formie decyzji. To właśnie podczas Konferencji Stron w 1997 r. został podpisany Protokół z Kioto - porozumienie ustanawiające zobowiązania krajów rozwiniętych w sprawie ochrony klimatu, a w szczególności zobowiązania do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Dlaczego Polska organizuje konferencje COP?

W interesie Polski jest to, aby skutecznie przeciwdziałać zmianom klimatu. Aby to osiągnąć, działania na rzecz ochrony klimatu muszą być realizowane przez wszystkie państwa. Oczywiście, te wysiłki muszą być dostosowane do możliwości poszczególnych krajów, zapewniając równowagę zobowiązań pomiędzy państwami będącymi w różnej kondycji i na różnych etapach rozwoju, ale też w równym stopniu narażonymi na negatywne skutki zmian klimatu.

Warto podkreślić, że Unia Europejska odpowiada jedynie za 11% globalnych emisji CO2 i udział ten stale maleje. Nawet więc, gdyby zredukowała swoje emisji do zera, to bez globalnego porozumienia, negatywne procesy nie zostaną zatrzymane. Szczyty klimatyczne ONZ, czyli tzw. COP (Conference of the Parties) to globalne konferencje, podczas których negocjowane są działania na rzecz polityki klimatycznej. Polska dwukrotnie była ich gospodarzem - w 2008 r. w Poznaniu i w 2013 r. w Warszawie. W grudniu 2018 r. szczyt klimatyczny po raz pierwszy odbędzie się w Katowicach. W wydarzeniu uczestniczyć będzie ok. 20 tysięcy osób ze 190 krajów, w tym politycy, reprezentanci organizacji pozarządowych oraz środowisk naukowych i sfery biznesu.

Dlaczego Katowice?

W kwietniu 2017 r delegaci misji technicznej ONZ odwiedzający stolicę Górnego Śląska, docenili miasto za bardzo dobre przygotowanie do organizacji wydarzenia, w tym spełniającą wysokie wymagania infrastrukturę.

Przemiana miasta. Rewitalizacja terenów pokopalnianych pozwoliła na stworzenie Strefy Kultury – przestrzeni unikatowej w skali kraju. Nowe siedziby Muzeum Śląskiego, NOSPR-u i Międzynarodowego Centrum Kongresowego w towarzystwie legendarnego „Spodka” budują prestiż miasta, przyciągając do centrum zarówno mieszkańców regionu, jak i turystów.

Metropolia. Katowice to nie tylko ok. 300-tysięczne miasto, ale też serce Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, skupiającej 41 miast i gmin, zamieszkiwanych przez ponad 2 mln osób. Utworzony w lipcu 2017 r. wielkomiejski organizm to wyraz wspólnego zaangażowania i troski o dobro regionu, który daje realną szansę na przyspieszony, dynamiczny rozwój.

Transformacja gospodarcza. Region tradycyjnie kojarzony z górnictwem i przemysłem ciężkim sukcesywnie dąży do bycia liderem innowacji i nowych technologii. Te aspiracje znajdują odzwierciedlenie w rozwoju nowoczesnych sektorów biznesu i zrównoważonych inwestycjach.

Miasto wydarzeń. Katowice jako gospodarz wielu imprez o skali międzynarodowej są doskonale przygotowane do organizacji wielkich konferencji. Najnowocześniejsze centrum kongresowe w Polsce, rozwinięta baza hotelowa i sieć transportowa to wyróżniki, które czynią stolicę metropolii miastem turystyki biznesowej.

Ekoodpowiedzialność. Miasto z bogatym doświadczeniem w zakresie niwelowania skutków wieloletniej degradacji środowiska. Dzięki podejmowanym działaniom wyraźnie poprawia się jakość powietrza, stan środowiska naturalnego, a poprzez to także jakość życia mieszkańców.

Dlaczego i jak Kościół powinien włączyć się w działania proekologiczne?

Kościół od wielu lat w swoim nauczaniu podejmuje problematykę ekologiczną, zachęcając do kształtowania sumień w duchu odpowiedzialności za stworzenie. W ostatnim czasie ten aspekt misji Kościoła podkreślany jest przez papieża Franciszka, zwłaszcza w encyklice „Laudato si”. Dla popularyzacji tych treści w środowisku szkolnym i parafialnym przygotowano pomoc dydaktyczną pod tytułem „Dzieci, los Ziemi leży w Waszych rękach. Podręcznik o sprawiedliwości, pokoju i ochronie stworzenia”. Publikacja adresowana jest do uczniów w wieku 10–14 lat. Może ona stać się pomocą nie tylko dla katechetów oraz rodziców, ale – wzorem Austrii i Niemiec – również nauczycieli innych przedmiotów (np. biologii, geografii, wiedzy o społeczeństwie, itp.) w edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży. Zasadnicza treść rozdziałów podręcznika dotyczy aktualnych problemów środowiskowych (ekologicznych) Ziemi, omawianych z perspektywy człowieka, który w myśl biblijnego przesłania czyni ją sobie poddaną, ale równocześnie jest za nią odpowiedzialny. Poruszane w książce obszary tematyczne to: woda, powietrze, ekosystemy, oceany, Amazonia, zwierzęta, artykuły spożywcze, górnictwo, śmieci, plastik, zmiany klimatu, mobbing, rasizm oraz prawa człowieka. Warte podkreślenia jest to, iż zagadnienia te nie są przedstawione w postaci standardowego wykładu akademickiego, ale każda z omawianych treści ukazana jest w perspektywie ucznia, uważnego obserwatora zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym i społeczno-gospodarczym Planety, co w dodatkowy sposób podkreślane jest poprzez dobór odpowiednich ilustracji. Należy zauważyć i podkreślić ów dualizm doboru treści: problemy przyrodnicze (Woda: źródło życia; Powietrze: czy można żyć bez niego, itd.) i problemy społeczne (Mobbing: traktuj drugiego tak, jak sam chciałbyś być potraktowany!; Prawa człowieka: prawa dzieci), dzięki któremu czytelnikowi ukazane są współczesne problemy Ziemi w ujęciu komplementarnym, całościowym. To duża, nowatorska wartość opracowania, gdyż jest wyrazem dobrze rozumianej „ekologii”.

Struktura poszczególnych rozdziałów jest przemyślana, zaś szata graficzna książki przykuwa uwagę. Każdy z rozdziałów ma podobny schemat: „Rzeczywistość w moich oczach”, „A co na to nauka?”, „W obliczu Boga”, „Bądźmy świadomi”, „Modlę się do Boga”, „Życiowe świadectwo”. Ogromnym walorem książki jest odwoływanie się do tekstów biblijnych oraz ekologicznej encykliki papieża Franciszka „Laudato si”. Do każdego rozdziału skomponowano również piosenkę (tekst: Mariusz Kozubek, muzyka: Piotr Solorz).

Na szczególną uwagę zasługuje bogactwo metod pracy, proponowanych przy realizacji poszczególnych tematów, a zwłaszcza metody praktycznego działania, które uczą dzieci zastosowania poznanych wiadomości w praktyce codziennego życia (np. propozycje 3 projektów do przeprowadzenia z dziećmi) oraz nauki przez zabawę (np. gra dydaktyczna „Pomóż nam uratować świat” proponowana na końcu książki). Istotną funkcję spełniają również formy pracy zespołowej, które kształtują poczucie wspólnej odpowiedzialności za otaczający człowieka świat. To wszystko służy wychowaniu do wartości, zmianie życiowych przyzwyczajeń i kształtowaniu trwałych postaw proekologicznych. Aspekt religijny wspiera ten proces, ze względu na dodatkową motywację, którą daje wiara.

Książka jest do nabycia w wydawnictwie: Księgarnia św. Jacka w Katowicach (www.ksj.pl)